بیماری ناشی از آلودگی توسط انگلهای روده‌ای همیشه وجود داشته است. و محدود به منطقه خاصی از دنیا نمی‌شود، بلکه همگان خصوصا کودکان را درگیر خود میکند. امروزه با پیشرفت‌های علمی، مرگ و میر ناشی از این آلودگی‌ها کاهش یافته است. ولی هنوز هم این نوع از عفونت‌ها از بزرگترین مشکلات بهداشتی و اجتماعی اغلب کشورهای در حال توسعه می‌باشند. با توجه به واگیر بودن این عفونت، در صورت مبتلا شدن یکی از افراد خانواده، احتمال بیماری برای همه‌ی افراد خانواده وجود دارد. من، دکتر حجت درخشان فر ، در این مقاله شما را با انواع این انگلها از جمله ژیاردیا و آمیب بیشتر آشنا شویم.
انگلها را بیشتر بشناسیم
انگلها موجوداتی هستند که زندگی وابسته به موجود زنده دیگر را دارند و نمی‌توانند به تنهایی زندگی کنند. از جمله می‌توان شپش، کک، کرم را نام برد.
- علائم انگلها عفونت، اسهال، خستگی و حالت تهوع می‌باشد. البته گاهاً دیده شده است که وجود این انگلها کاملا بدون عوارض و شواهد بوده است. کودک می‌تواند مبتلا به انگل باشد ولی عوارضی در او ظاهر نشود. در عین حال ناقل بیماری هم باشد.
- انگلها معمولاً در مکان‌های شلوغ و عمومی، در مکان‌هایی که بهداشت خوب رعایت نمی‌شود، رشد میکنند. مانند مکان‌های عمومی که در آن بسیاری از مردم در تماس نزدیک با یکدیگر هستند، مراکز مراقبت از کودکان، مهدکودک‌ها و مدارس.
- این انگلها بیشتر درکودکان دیده میشود که علت آن رعایت نکردن بهداشت است.
- کودک از راه تماس با اجسام آلوده، آب ناسالم و آلوده، مدفوع و غذای آلوده و تماس فرد به فرد به این انگلهای روده‌ای مبتلا میشود.
- این انگل در رودخانه‌ها، سدها، دریاچه‌ها، منابع آب شهری، استخر‌های شنا یافت میشود.
- این انگلها در مدفوع حیوانات نیز یافت شوند.
- زیستگاه این انگلها معمولا در روده می‌باشد. البته در سایر قسمتهای بدن نیز زندگی و تولید مثل میکنند.
آیا کودک مبتلا به انگل ژیاردیا را باید نزد پزشک برد؟
درصورتیکه
- اسهال یا تهوع کودک بیش از دو هفته طول کشید
- کودک دچار کم آبی و ضعف شدید بدن شود
باید سریعاً کودک تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرد.
انگلها به دو صورت دیده می‌شوند:
-
تک یاخته
انگلهای تک سلولی که در بدن انسان زیاد میشود. این انگلها میکروسکوپی بوده و با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شوند. در ضمن باید دنبال یک سری علائم آن در بچه‌ها نیز باشیم. مانند ژیاردیا و آمیب.
-
کرم
کرم‌ها، انگلهای روده‌ای که باعث آلودگی و بیماری در کودکان هستند. موجودات چند سلولی که در انواع کرمک و کرم‌های نواری در بدن وارد شده ولی در بدن تکثیر نمی‌شوند.
بیماری ژیاردیازیس
همانطور که گفتیم، بیماری‌های انگلی در کودکان گونه‌های مختلفی دارد. یک سری از این انگلها شناخته شده که میکروسکوپی بوده و با چشم دیده نمی‌شوند، انگلهای ژیاردیا نام دارند.
عوارض ابتلا به ژیاردیاز
کودک دچار یبوست شده، نفخ میکند، حالت تهوع دارد، رشد کودک متوقف شده و دچار کاهش وزن میشود، کودکان مبتلا دچار خستگی مزمن بوده یا ضعیف می‌شوند، دردهای مبهمی دارند که علت آن در سونوگرافی یا عکس و آزمایش‌های مختلف دیده نمی‌شود، مدفوع کودک چرب یا بد بو شده است. زمان شستن مدفوع کودک، مقعد کودک خوب پاک نشود.
در بیماری ژیاردیازیس خون و مخاط در مدفوع دیده نمی‌شود.
این نشانه‌ها در بیمار حدود دو هفته پس از عفونت نشان داده می‌شوند. با درمان، علائم در عرض شش هفته از بین رفته و بهبودی حاصل میشود.
بیشتر کودکان مبتلا به انگل ژیاردیا، هرگز به درمان نیاز ندارند.
در کودکان مبتلا، ویتامین‌ها از جمله B12 خوب جذب نمی‌شوند. لذا باید آزمایشات مختلف برای فرد مبتلا انجام داد، اگر علتی پیدا نشد و کودک منجر به بیماری سوء جذب یا CF نباشد، و هیچ مشکلی نداشت، باید به بیماری ژیاردیا شک کنیم.
در انجام آزمایش تشخیص ژیاردیا چه نکاتی باید رعایت شود؟
تنها راه تشخیص آزمایش مدفوع است. اگر در آزمایش مدفوعی که انجام میشود، نام این انگل ذکر نشده باشد، ممکن است در دیدن و تشخیص انگل ژیاردیا با مشکل مواجه شد.
لذا حتماً باید تکنسین ماهر در آزمایشگاه، با داشتن اطلاع قبلی از انجام این آزمایش که مخصوص انگل ژیاردیا معرفی شده است، آن را انجام دهد.
همچنین نمونه مدفوع باید تازه باشد. چون بعضی از انگلها مثل ژیاردیا و یا آمیب، در طول زمان، ممکن است تجزیه شوند یا به صور دیگر در بیایند و خوب دیده نشوند.
دوره درمان انگل ژیاردیا
داروی مشخص برای درمان این انگل، مترونیدازول به میزان مشخصی بر حسب وزن کودک و دیگر افراد خانواده، در یک دوره ۱۰ روزه مصرف میشود. اگر دارو خوب مصرف نشود، و یا در آزمایش مجدد این انگل نشان داده شود، بیمار احتیاج به درمان مجدد داشته باشد. همچنین می‌تواند از داروی آلبندازول به میزان مشخصی بر حسب وزن فرد مبتلا، مکمل با قرص مترونیدازول استفاده شود.
ممکن است داروهای تجویز شده برای افراد خانواده از ۲ سال به بالا مشترک باشد.
مصرف داروهای خوراکی، برای کودکان زیر ۲ سال باید تحت نظر و تجویز پزشک باشد
راه‌های پیشگیری از انگل ژیاردیا
علت اصلی این عفونت بهداشت پایین است. جهت پیشگیری از آن دست‌ها را باید کاملاً با آب و صابون شست. در جوامعی که بهداشت را رعایت نمی‌کنند، شیوع بیماری بیشتر است.
ممکن است بیماری انگل با نور خورشید برطرف شود، ولی با آب کلردار برطرف نمی‌شود
انگل آمیب را بیشتر بشناسیم
انگل آمیب نیز جز انگلهای تک یاخته میکروسکوپی است. جالب است بدانیم که ۱۰ درصد کل مردم دنیا مبتلا به این انگل هستند و شیوع آن زیاد است. همچنین تنها ۱۰درصد از مبتلایان ممکن است علائم داشته باشند. ۹۰ درصد دیگر احتمال دارد بدون نشانه بیماری بوده و یا علائم مبهمی داشته باشند.
علائم عفونت آمیب
با کاهش وزن همراه می‌باشد. مثل ژیاردیا ممکن است در مرحله ی مزمن با یبوست، اسهال، نفخ شکم، مدفوع چرب همراه باشد. و در مرحله حاد ممکن است با اسهال خونی همراه باشد.
یکی از عوامل تشخیص اسهال خونی یا اسهال همین آمیب است. فرق آن با عفونت شیگلا این است که تب خیلی بالا ندارد.
در آزمایش مدفوع ممکن است انواع آمیب‌های مختلفی دیده شود. بعضی از آنها ممکن است درمان نداشته باشند و جزء آمیب طبیعی و فلور طبیعی باشند. ولی آن بیماری ناشی از آمیبی که به آن هیستولیتیکا گفته میشود، باید حتما درمان شود.
بعضی از آزمایشگاه‌ها ممکن است این افترا را گزارش نکنند ولی اگر بچه علائم داشته باشد از هر نوع آمیب باید گزارش شود تا کودک تحت درمان قرار بگیرد.
در برخی از کودکان ممکن است هرگز علائم عفونت انگلی بروز نکند، اما حامل انگل باشند و آن را از طریق مدفوع خود پخش کنند.
درمان انگل آمیب
برای درمان با توجه به شرایط بیماری پزشک دارو تجویز میکند. درمان آن هم مثل ژیاردیار است. دوره طولانی‌تر با دُز بالاتر ولی از همان دارو استفاده میشود.
در صورتیکه اسهال زیاد باشد و تشخیص بعد از انجام آزمایش آمیب بود، حتی در صورت اسهال خونی ناشی از آن، لزومی به بستری در بیمارستان نیست. می‌توان درمان را در خانه ادامه داد ولی انجام آزمایش مجدد ضروری می‌باشد. باید پیگیری شود که حتما انگل از بدن فرد مبتلا دفع شده است. در مراحل مزمن امکان دارد تا ۲۱ روز این انگل در بدن باقی بماند.
انگل آمیب یک دوره درمان دارد، و مثل کرم‌ها نیازی به تکرار درمان دو هفته بعد از درمان اول نیست. مگر در مواردی که انگل باز هم در آزمایش دیده شود و یا علائم آن ادامه دار باشد.
بهتر است مثل ژیاردیار آزمایش مجدد جهت اطمینان انجام شود. معمولا با یک بار درمان این عفونت از بدن خارج میشود.
عوارض آمیب
ممکن است عوارضی هم داشته باشد. از جمله اینکه در روده یک بافت تجمعی، به اسم آمبولا را تشکیل دهد. که تشخیص آن با برخی بیماری‌ها مثل بدخیمی یا Malignancy اشتباه گرفته میشود. پس باید به آنها خیلی دقت کنیم.
اگر فرد مبتلا بعد از تشخیص آمیب، دچار اسهال شدید نباشد، نیاز به بستری نیست. در این صورت درمان در خانه انجام میشود. ولی باید پیگیری کند و آزمایش را مجدد انجام دهد.
در مقاله بعدی، انگل کرمک را بررسی می‌کنیم.
سلام وسپاس فراوان ازشما بخآطرتوجه شما بینهایت ممنونم لطفابگید مشکلم راچگونه حل کنم من ۴۷سالم وبامادر۸۹ساله ام زندگی میکنم مدت دوماه که کم کم الایم بیماری تکیاخته ای رامشاهده میکنم که درتمام قسمتهای بدنم درحال حرکت هستند وامروزه تعدادشان خیلی خیلی زیادشده وبعضی هاشون به شکل نوارپهن تا۳۰سانت وپهنای تا۵سانت وبعضی هاشمن به شکل گردوبیضی هستندواندازه ی کف دست کوچک وقطر۲یا۳میلیمتر هستندوبعضی هاشون دقیق مثل رگهای بدن وقاطی با تمام رگاهی تمام قسمتهای بدن وتمام نواحی دیده میشوندورویشان که با دست فشارمیاوری حرکت میکنند انها که بیضی شکل هستندبه آرامی درپاها وکمرم ودلم وگردنم بالامیروند وازاطراف گوشهایم پاهای تواری پهن که مثل بندکتانی هستندوبعضی هاشون به شکل ماکارونی سایزکلفت هستند زیرپوست سرم درحرکتند وتاپیشانی ودورچشمهایم ودر گلو ودهنم جاخوش کرده اند وبه گلویم وبعضی شبها به پشت کمرم وکلیه هام فشار بیش از حدی را میاورد ومادرپیرم که چندتا مریضی دیگه هم دارد مثل قندوچربی وفشار وپوکی استخوان شدید وکمی هم افونت دربدن دارد وانسولین هم تزریق میکند ازدرد شکم وتنگی نفس بخاطر اینکه تعداد انگلهای داخل شکمش خیلی زیادند وازروی دلش دست میزاری احساس تجمع و وول خوردنشان به خوبی دیده میشود واما پیش هرپزشکی که رفتم هیچ کدامشان حالیشون نشد هفت دکتر وپنج بیمارستان ومتخصص چشم وداخلی وبوست وچهارمتخصص عفونی فکرکردن توهم دارم بهم داروی آسنترا وقرص ابریزش وقرص سرماخوردگی وشربت سینه وقرص آرام بخش بهم دادن ومریضی ما هی پیش رفت مکند واین اواخر به خاطر کورونا بلا تکلیف مانده ام ترو خدا کمکمان کنید یا راهنمایی مان کنید یک دنیا دوعاگویت مشوم به خاطر مادرم خیلی قصه میخورم خداخیرت بدهد