میل به پرخوری را چگونه کنترل کنیم؟

یکی از معضلاتی که امروزه اکثر جوامع را در اقصی نقاط جهان درگیر کرده است، مشکل چاقی است. ازدلایل اصلی چاقی می‌توان به تغذیه نادرست، میل به پرخوری، عدم تحرک وکمی فعالیت در افراد اشاره کرد. اما هستند افرادی که به دلیل متابولیسم بسیار پایین این جمله که: «اگر آب هم بخورم، چاق می‌شوم» در موردشان صدق می‌کند. من ، پروانه کاظمی ، در این مقاله شما را با چاقی و میل به پرخوری و راهکارهای مقابله با آن بیشتر آشنا می‌کنم.

میل به پرخوری با سلامتی بدن چه ارتباطی دارد؟

بعضی از افراد هم لزوما میل به پرخوری ندارند. ولی  به‌دلیل انتخاب‌های بدغذایی دچار چاقی می‌شوند. یا افرادی که به میزان انرژی که از خوردن غذاها در بدن به دست می‌آورند، آن انرژی را مصرف نمی‌کنند. آنها هم دچار چاقی یا اضافه وزن می‌شوند.

البته مسئله مهم‌تر این است که با افزایش سن، به طور طبیعی فعالیت بدن کاهش می‌یابد و بیشتر مواقع شخص بدون توجه به این قضیه به دلیل تغییر ندادن عادت‌های غذایی خود دچار چاقی یا اضافه وزن می‌شود، و حتی دچار عادت غلط ریزه خواری شده و یا میل به پرخوری پیدا می‌کند.

چند وقت قبل در سمیناری شرکت داشتم که حضور یک آقای با وزن بالا توجهم را جلب کرد. در زمان استراحت بین برنامه سمینار، از ایشان پرسیدم که چرا به فکر سلامتی خود نیستید؟ با اعتماد به نفس کاذبی پاسخ داد: من خیلی خوبم وهیچ مشکلی هم ندارم.

ازایشان پرسیدم که شما چند سال دارید؟ گفت ۲۹ سال.

پرسیدم: آیا در بین خویشاوندان نزدیک  شما  شخصی مبتلا به دیابت یا فشارخون می‌باشد؟ و پاسخ داد: اتفاقا پدر و مادرم هردو مبتلا هستند. با لبخندی به ایشان گفتم: وبه همین خاطر شما انقدر اطمینان دارید که هیچ مشکلی ندارید و با توجه به چاقی که دارید، دچار این بیماری‌ و یا بیماری‌های دیگری نمی‌شوید؟

اشتباه اکثر افراد در این است. می‌دانیم که در سن پایین، بدن مقاومت خوبی دارد، ولی به تدریج و با افزایش سن به دلیل تغییرات هورمونی، مقاومت نسبت به انسولین و زندگی صنعتی و ماشینی و … دچار تغییرات می‌شود. ناگهان متوجه می‌شویم دچار فشار خون بالا، دیابت، نقرس، اختلالات مفصلی، بیماری‌های قلبی – عروقی شده‌ایم و به طور کاذب میل به پرخوری پیدا کرده ایم. در نهایت سر منشاء تمام این بیماری‌ها از چاقی است .

چرا افراد میل به پرخوری پیدا می‌کنند؟

در جواب باید بگوییم که: وجود فشارهای متعدد عصبی در زندگی روزمره که منجر به پرخوری عصبی یا بولیمیا شده، و در مقابل آن پناه بردن به غذا و عادت های غلط پرخوری می‌باشد. این دو عامل اصلی در افراد، میل به پرخوری را به وجود می‌آورد.

بعضی‌ از افراد تحت تأثیر فشارهای روحی- روانی بدون توجه به این که آیا گرسنه هستند یا خیر، مدام به خوردن خوراکی‌های مختلف رو می‌آورند و اصلا به وعده‌های غذایی که قبل خورده اند یا بعد چه خواهند خورد توجه نمی‌کنند. شما فکر کنید با توجه به فشارهای گوناگون فعلی در زندگی‌های امروزی، فردی که چنین حالتی پیدا کند کم‌کم حکم یک جاروبرقی را پیدا می‌کند. بدون توجه به نیاز بدنش میل به پرخوری دارد و مدام درگیر پرخوری عصبی، بدون کنترل مواد غذایی مصرفی می‌باشد.

با توجه به اینکه گستردگی مواد غذایی با طعم‌های خوشمزه گوناگون که امروزه در دسترس همگان است، و با در نظر گرفتن تنوع در غذاها، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها مثل انواع تنقلات، شکلات‌ها و آبمیوه‌ها و دیگر خوراکی‌های پرکالری، باید برای نه گفتن به آن‌ها تمرین کنیم. و میل به پرخوری را در خودمان کنترل کنیم.

در واقع یکی از راه‌های تقویت اعتماد به نفس، تقویت انگیزه است. نه گفتن به کاری که دوست داریم ولی می‌دانیم برایمان مضر است و به سلامتی بدنمان آسیب می‌رساند، یکی از مهم‌ترین راه‌های تقویت اراده می‌باشد.

بعضی از خانواده‌ها خوردن غذاهای پر چرب را یک عادت‌ عادی و روزمره تلقی می‌کنند، این قبیل افراد اغلب خانوادگی چاق‌اند و گاهی ابراز می‌کنند که ما خانوادگی استعداد چاقی داریم. جواب یک چنین تصوراتی این است که شما خانوادگی عادت‌های بد غذایی دارید و میل به پرخوری در شما زیاد است.

۲۰ دقیقه زمان داریم؛ ولی باسرعت غذا نخوریم!

از زمانی‌که ما غذا را می‌بینیم یا به قول خودمان میل به خوردن غذا در ما ایجاد می‌شود، به طور طبیعی ۲۰ دقیقه بعد مغز به معده دستور سیری را می‌رساند.

بارها برای همگی ما پیش آمده است که با وجود گرسنگی شدید در حین غذا خوردن، مجبور می‌شوید برای چند دقیقه از غذا دست بکشید. وقتی مجدداً غذا را شروع می‌کنید اغلب ناخواسته این جمله را می‌گوییم که: اگر از سر سفره غذا بلند شوم، اشتهایم کور می‌شود. این بدان معنی است که زمان ۲۰ دقیقه شما تمام شده است.

از عادت‌های بد غذایی، با سرعت زیاد غذا خوردن است. افرادی که با سرعت غذا می‌خورند، اغلب افراد چاق یا دارای اضافه وزن هستند. بنابراین از جمله عادت‌های خوب در آداب غذا خوردن، آهسته غذا خوردن می‌باشد. فقط چند دقیقه تفکر راجع به نحوه غذا خوردن، به شما می‌گوید که شما جزء کدام گروه هستید؛ صحیح غذا می‌خورید یا سهل انگارانه بدون احساس گرسنگی و از روی عادت، فقط میل به پرخوری دارید و به نیاز بدنتان توجه ندارید؟!

متخصص تغذیه چگونه می‌تواند در کنترل پرخوری، به من کمک کند؟

در واقع با یک مشاوره صحیح، شما شناخت خوب و درستی نسبت به گروه‌های غذایی پیدا می‌کنید و این امر باعث می‌شود بسیاری از اشتباهات غذایی شما اصلاح شوند.

شما می‌آموزید که مثلاً وقتی پنیر می‌خورید از گروه گوشتها مصرف کرده‌اید. یا وقتی گردو می‌خورید، از سهم چربی استفاده کرده‌اید. وقتی شناخت گروه‌های غذایی پیش می‌آید شما یاد می‌گیرید چه گروه‌هایی باعث چاقی و اضافه وزن می‌شوند؛ مثلأ می‌توان از گروه چربی‌ها و قندها یاد کنیم. پس با شناخت خوب و کافی می‌توانید درست تصمیم گیری کنید و آگاهانه تغییرات لازم را انجام دهید.

و اینکه برای کاهش وزن از کجا شروع کنیم؟

برای انجام تغییرات شما باید روند تدریجی و آرامی را انتخاب کنید.

یک باره تغییر دادن عادت‌ها مشکل می‌باشد. ولی اگر این تغییرات به آهستگی و به تدریج باشد، نتیجه امکان پذیر می‌شود. مثلاً، تصمیم بگیریم ابتدا با تصحیح وعده‌های صبحانه شروع کنیم، یا تصمیم بگیریم در ابتدا هفته‌ای نیم کیلو وزنمان را کم کنیم، و یا راهی برای عدم میل به پرخوری پیدا کنیم. نباید انتظار داشته باشیم که هفته‌ای ۱۰ کیلو در ابتدای تصمیم‌مان، کاهش وزن داشته باشیم.

افرادی هستند که شناخت درستی از عادات خوب غذایی ندارند، و مدام منتظر یک برنامه غذایی پیچیده و خاص می‌باشند. در صورتی‌که شخصی که آگاهی کافی از ساختار مواد غذایی داشته باشد، به راحتی می‌تواند میزان لازم حجم مواد غذایی را، در سهم خوراک خود از گروه‌های غذایی بداند. به این ترتیب به راحتی می‌تواند نسبت به تنظیم برنامه غذایی خود، درست تصمیم‌گیری کند.

در نهایت اینکه کار ما تا همینجا تمام نمی‌شود. پس از کاهش تدریجی وزن، در نظر گرفتن اهداف کوتاه مدت، می‌تواند برای تغذیه صحیح، شروع تدریجی باشد برای تثبیت وزن و نگه داشتن وزنی که پیدا کرده ایم . که از جمله آن می‌توان کاهش وزن تدریجی یا انجام تغییرات کوچک در وعده‌های روزانه را نام برد.