کرمک ، اُکسیور ، کرم سنجاقی انگلی که مسئول آزار و خارش شبانه است

کرمک یا اُکسیور  یا کرم سنجاقی بسیار ریز و در حد میلی‌متر طول دارد. خیلی از پدر مادرها ممکن است این کرم‌ها را دیده باشند. ولی دیدن آن مثل آسکاریس راحت نیست. در کودکان کرمک خیلی شایع‌تر می‌باشد. به علت عدم رعایت بهداشت به ویژه آلودگی در دست‌ها و زیر ناخنها، این انگل می‌تواند از راه دهان وارد بدن شده، معمولاً وارد روده بزرگ شود. کرمک نوع نر و ماده دارد، معمولا هنگام شب به سمت اطراف مقعد حرکت کرده و تخم گذاری می‌کند، که همین امر باعث خارش شبانه کودک می‌شود.

من، دکتر حجت درخشان فر ، در ادامه‌ی مبحث انگل‌های روده‌ای، در این مقاله عفونت کرمک را برای شما بررسی خواهم کرد.

کرمک علت خارش شبانه و بی‌قراری کودک در هنگام خواب

کودکانی که درگیر این انگل هستند، شواهد ظاهری ندارند. ممکن است کودک دچار خارش شبانه‌ در اطراف مقعد باشد که دچار ناآرامی و بدخوابی او شود. این انگل در انتهای روده بزرگ زندگی می‌کند، به همین دلیل ممکن است در پوشک، لباس زیر، رختخواب کودک و در دفع مدفوع او دیده شود. تخم‌های کرمک مقاوم هستند و تا دو هفته می‌توانند در این مناطق و خارج از بدن انسان زنده بمانند.

برخی از والدین با توجه به شواهد، نگران فرزند دخترشان از درگیری با عفونت ادراری هستند. از عوارض این بیماری خارش و یا ترشح در ناحیه تناسلی دختر می‌باشد. آزمایش عفونت ادراری داده می‌شود ولی اگر کودک درگیر این بیماری نبود، حتماً باید آزمایشات محدود به عفونت کرمک در کودک دختر انجام شود. در دختران مبتلا به کرمک احتمال دارد خارش به غیر از نواحی مقعد، ناحیه تناسلی را نیز درگیر کند.

کرمک‌ها از کجا وارد بدن می‌شوند؟

این انگل نیز همانند عفونت‌های دیگر از طریق آب آلوده، تماس با افراد مبتلا، محیط آلوده و در کل عدم صحیح رعایت بهداشت، در بین افراد به خصوص کودکان پخش می‌شوند. تخم‌های این انگل به راحتی از طریق انگشتان دست و ناخن‌های آلوده، از طریق دهان وارد بدن کودک شده و به سمت روده ها حرکت می‌کنند. این تخم‌ها در انتهای روده تبدیل به کرم بالغ شده و زندگی خود را شروع می‌کنند.

کودکان در محیط‌هایی از جمله محل نگهداری جمعی آنها مثل مدرسه، مهد کودک و مکان‌های بازی، غیر عمد و ندانسته تخم‌های کرمک را به یکدیگر منتقل می‌کنند. کرمک، با دست‌های آلوده به عفونت، از طریق لباس‌ها و یا از طریق وسایل مشترک، از راه دهان به راحتی وارد بدن کودکان می‌شود.

عوارض کرمک

از عواملی که ممکن است باعث درد آپاندیس شود، وجود این کرم‌ها در روده می‌باشد. کرمک‌ها به سمت دهانه آپاندیس حرکت کرده و دهانه آن را می‌بندند و ایجاد دردها و عوارض آپاندیسیت می‌کنند.

تظاهرات این انگل نسبت به ژیاردیا و آمیب، معلوم است. کودک، به علت کرمک عصبی می‌شود. به خاطر خارش شبانه بدن نمی‌تواند بخوابد. در روز بی‌قرار و عصبی و تحریک پذیر می‌شود. اگر انگل درمان شود، این علائم کودک از بین رفته و مشکلاتش برطرف می‌شود.

بعضی از پدر مادر‌ها ادعا می‌کنند که بچه زیاد شیر می‌خورد و دچار پرخوری شده است.

کودکانی که دچار رفلاکس هستند، تمام شیر جذب نمی‌شود و بر می‌گردد. به همین علت بیشتر شیر می‌خورند و طلب غذای بیشتر می‌کنند. مبتلایان به کرمک نیز پراشتها می‌شوند. چون انگل‌ها از مواد غذایی بدن استفاده می‌کنند، باعث پرخوری کودک می‌شود. در عین حال وزن بچه کاهش میابد.

با توجه به آنکه کرمک در قسمت تحتانی روده است، باعث درد شکم نمی‌شود. فقط با خارش مقعد همراه است که کودک را مستاصل می‌کند.

برخی بر این عقیده‌اند که ساییدن دندان‌ها به هم و یا آب ریزش از دهان هم می‌توانند از عوامل وجود انگل کرمک در بدن باشند، ولی این موضوع به یقین ثابت نشده است. بلکه این علایم می‌توانند ناشی از اضطراب یا مشکلات دهان و دندان باشند.

شواهد انگل کرمک

نحوه تشخیص کرمک انجام آزمایش خاصی است. آزمایش انگل کرمک، معمولی نیست و با استفاده از یک نوار چسب، که در ناحیه اطراف‌مقعد زده می‌شود، صورت می‌گیرد. این آزمایش می‌تواند توسط پزشک یا والدین کودک انجام شود.

آزمایشگاه پاتوبیولوژی ظفر

بزرگترین و مجهزترین آزمایشگاه فوق تخصصی کودکان؛ ارائه‌دهنده‌ی خدمات کلینیکال، پاتولوژی، سیتولوژی و مولکولار

این چسب را به آزمایشگاه می‌دهند که در صورت وجود عفونت کرمک، خود کرم یا تخم آن باید روی چسب و توسط میکروسکوپ دیده شود. در صورتیکه والدین اظهار کنند که خودشان کرم را دیده‌اند، به معنای ابتلای کودک به عفونت کرمک بوده و درمان باید سریع آغاز گردد.

درمان اُکسیور

درمان آن تک نوبت است و با یک دوره داروی خوراکی و دُز مشخص نسبت به سن و وزن فرد مبتلا، درمان انجام می‌شود. مگر اینکه بهداشت کاملا رعایت نشود و یا اینکه دارو به درستی مصرف نشود. بهتر است مجدد آزمایش تشخیص انجام شود، تا از بهبودی کامل مطمئن شد.

علاوه بر مصرف داروی خوراکی، باید ناخن‌ها را کامل کوتاه کرد. احتمال وجود تخم‌های کرمک در زیر ناخن‌ها بسیار زیاد است.

در صورتیکه عفونت انگل در یکی از اعضای خانواده‌ دیده شود، کل اعضای خانواده نسبت به وزن و سن با تجویز پزشک باید دارو را استفاده کنند. مصرف دارو برای کودکان زیر ۲ سال متفاوت از بقیه افراد خانواده است.

لباس‌های زیر و ملحفه‌ها با آب داغ شسته و جوشانده شوند. حتما در معرض نور خورشید قرار گیرند. نور خورشید می‌تواند آنها را از بین ببرد، ولی اطمینانی نیست که کلر آب بتواند کرمک را کامل از بین ببرد.

با توجه به آنکه ممکن است تخم‌ها چند روز زنده بمانند، بهتر است بعد از دو هفته درمان دوره اول، یک تک دُز دارو مصرف شود تا از بین رفتن تخم ها اطمینان حاصل گردد.

تمامی وسایل در دسترس تا حد امکان ضدعفونی و در معرض نور خورشید قرار گیرد.