ریزش مو، یکی از نگران کننده ترین و عذاب آورترین معضلات روزانه برای هر فردی است که به زیبایی خود اهمیت می‌دهد. اما تا چه اندازه ریزش مو طبیعی و از چه حدی بیشتر، خطرناک است؟
به طور متوسط هر فرد در روز بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو ریزش دارد. که این ریزش طبیعی است. موهای مرده از بین می‌روند و موی جدید جایگزین آن می‌گردد، درصورتی که شما بیشتر از این مقدار ریزش مو دارید امری غیرطبیعی است و باید به درمان آن و بهبود زیبایی ظاهری خود بیندیشید.
برای کنترل این مشکل ایجاد تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی مهمترین راهکار می‌باشد. به طوری‌که پزشکان معتقدند یکی از اصلی‌ترین عوامل تاسی، استرس و فشار عصبی است. رژیم غذایی نیز در صورتی که تأمین‌کننده نیازهای اصلی بدن ازجمله پروتئین، کلسیم و آهن باشد؛ از ضعف بدن و آن دسته از موارد ریزش مو که عوامل ارثی و هورمونی ندارد جلوگیری می‌کند.
عوامل ریزش مو
ریزش مو عوامل متعددی دارد که رایج ترین آنها در این مطلب مورد بررسی قرار می‌گیرد که عبارتند از:
- ریزش ارثی
- کمبود آهن
- تاسی
- اختلال غده تیروئید
ریزش ارثی
رایج ترین علت ریزش مو دلایل ارثی می‌باشد. که فرد ممکن است این ژن را از پدر یا مادر خود دریافت کند. این گونه ریزش از اوایل بیست سالگی آغاز شده و نوع ریزش در افراد مختلف متفاوت است. در اکثر موارد باعث ریزش موهای جلو و کف سر می‌گردد.
موهای پشت سر به دلیل نداشتن گیرنده هورمون‌های مردانه یعنی تستوسترون از این آسیب مصون می‌باشند. و به همین دلیل است که برای کاشت مو از موهای ناحیه پشت سر استفاده می‌گردد.
باید توجه داشت که حتی با تشخیص به موقع پزشک و درمان ریزش موی سر، تنها ۶۰ الی ۷۰ درصد موارد به درمان پاسخ مثبت می‌دهند و در باقی موارد راه درمانی وجود ندارد.
کمبود آهن
علت دیگر ریزش موی سر که بیشتر در خانم‌ها رایج است، کمبود آهن می‌باشد. کمبود آهن موجب کاهش گلبول‌های قرمز خون می‌شود و کاهش گلبول‌های قرمز باعث کاهش اکسیژن رسانی به بدن می‌شود و سلول‌هایی که وظیفه کنترل رشد مو را دارند، به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کنند و در نتیجه باعث ریزش موی سر و از دست رفتن زیبایی و اعتماد به نفس می‌گردد.
باید توجه داشت ریزش مو ناشی از فقر آهن دائمی‌نبوده و با درمان اصولی این عارضه که معمولا از طریق تغییر رژیم غذایی و مصرف داروهای مرتبط، از آن کاسته می‌شود. در نهایت در پایان دوره‌ی درمان ریزش مو متوقف می‌گردد. برای پیشگیری از این نوع ریزش مو باید رژیم غذایی غنی از ویتامین سی و آهن مانند پرتقال، توت فرنگی، گوجه فرنگی، اسفناج و نخود فرنگی مصرف کنید.
تاسی
تاسی سر نام نوعی بیماری است که سیستم ایمنی بدن به پیاز مو آسیب رسانده و باعث ریزش مو می‌گردد. دلیل این بیماری مشخص نیست اما ارتباط مستقیمی‌با استرس دارد.
اختلال غده تیروئید
یکی از عوارض اختلال غده تیروئید، چه کم کاری و چه پرکاری ریزش ناگهانی مو است. هنگامی‌که سطح این هورمن در خون پایین بیاید و در بدن به درستی ترشح نشود. در نتیجه باعث ایجاد تغییراتی در بدن می‌گردد که یکی از آنها ریزش مو می‌باشد. در این زمان فولیکول‌های مو با توقف رشد خود، برای رساندن انرژی به سایر نواحی بدن تلاش می‌کنند.
درمان‌های رایج ریزش مو
مردم در برای درمان این مشکل راهکار‌هایی را به یکدیگر توصیه می‌کنند. مثل مصرف ماینوکسیدیل، فیناستراید خوراکی، استفاده از داروهای ضدقارچ و داروهای ترکیبی و ما صحت و لزوم استفاده از آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
برای درمان ریزش مو دو راه حل کلی بررسی می‌گردد. که اولین راهکار جلوگیری از ریزش مو و راهکار بعدی کمک به رویش مجدد مو می‌باشد.
داروی رایجی که پزشکان برای جلوگیری از ریزش مو توصیه می‌کنند، ماینوکسیدیل است که در ادامه توضیحات دقیق آن گفته می‌شود.
فیناستراید داروی دیگری است که سرعت ریزش موها را کاهش می‌دهد و رشد موهای جدید را تحریک می‌نماید.
ماینوکسیدیل
ماینوکسیدیل(Minoxidil) باعث تحریک رشد مو و کاهش ریزش مو می‌گردد، ماینوکسیدیل در درمان بیماری‌های تاسی یا ریزش ارثی مو مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید توجه داشت مصرف ماینوکسیدیل برای زنان باردار یا شیرده ممنوع است. ولی تهیه آن از داروخانه بدون نسخه پزشک معنی ندارد.
به گفته دکتر جاوید حسینی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، در مورد ماینوکسیدیل باید توجه داشت که باعث رویش مجدد مو در نواحی ریخته شده نمی‌گردد. ولی با جلوگیری از ریزش مو و افزایش خون رسانی به نقاطی که همچنان دارای مو هستند، باعث قطور شدن تارهای مو می‌گردد.
لوسیون ماینوکسیدیل در بسته‌هایی با غلظت ۲ الی ۵ درصد قابل تهیه است. باید توجه داشت که محلول روی پوست تمیز و خشک مالیده شود. از شست و شو موی سر چهار ساعت قبل و بعد از مصرف لوسیون خودداری گردد. همچنین استفاده از سشوار بعد از مصرف ماینوکسیدیل ممنوع است.
عوارض جانبی مصرف ماینوکسیدیل
عوارض جانبی داروی ماینوکسیدیل بیشتر در پوست بروز کرده و به دلیل وجود پروپیلن‌گلیکول در محلول اتفاق می‌افتد. این عوارض به صورت خشکی پوست، خارش پوست، پوسته‌ریزی و قرمزی پوست نمایان می‌گردد.
استفاده از ماینوکسیدیل به شکل کف پوست را از این عوارض جانبی مصون می‌دارد.
باید توجه داشت پس از قطع مصرف این دارو پوست به حالت اولیه بازگشته و باید مصرف این دارو را تا آخر عمر ادامه داد که این مورد همواره دغدغه‌ی مبتلایان به ریزش موی سر در مصرف ماینوکسیدیل بوده و باعث عدم تمایل به مصرف این لوسیون حتی پس از تجویز پزشک پوست و مو می‌شود .
فیناستراید
فیناستراید(Finasteride) مؤثرترین دارو خوراکی برای درمان ریزش مو است. مصرف این دارو پس از سن بلوغ محدودیت سنی ندارد. فیناستراید برای افرادی که بیماری کبدی دارند بایستی تحت نظر و تجویز مستقیم پزشک مصرف شود. چراکه این داروی خوراکی توسط کبد متابولیزه می‌گردد. در افرادی که داروهای مختلفی را مصرف می‌کنند توصیه می‌شود برای جلوگیری از تداخل دارویی، قبل از مصرف با پزشک معالج خود مشورت کنند.
داروی فیناستراید به طور کلی بر روی مردان به ویژه آن دسته از مردانی که دارای الگوی تاسی مردانه هستند مؤثر است و دلیل این امر کاهش میزان ترشح هورمون‌های مردانه از جمله تسترون می‌باشد و برخلاف باور عموم بر روی زنان مؤثر نیست.
پس از شروع مصرف قرص فیناستراید، سه ماه طول می‌کشد تا تأثیرات اولیه آن مشاهد شود، اما نتایج نهایی بین شش ماه تا یکسال پس از مصرف دارو حاصل می‌گردند. نکته قابل توجه هنگام مصرف این دارو این است که در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف، در نوبت بعدی نباید دُز بیشتری مصرف کرد. مصرف بیش از حد فیناستراید تأثیر آن را بیشتر نخواهد کرد، بلکه عوارض جانبی بالاتری را برای فرد مبتلا به ریزش مو به همراه خواهد داشت.
عوارض جانبی مصرف فیناستراید
شایع‌ترین عارضه جانبی فیناستراید کاهش میل جنسی است. همین مسأله باعث می‌شود مردان متأهل یا در معرض رابطه جنسی، در صورت مصرف مرتب فیناستراید دچار مشکل در معاشقه‌ی خود و سردی رابطه گردند. این مسئله در نهایت منجر به نارضایتی همسر و در برخی موارد مشکلات خانوادگی و طلاق می‌شود. از آنجایی که مصرف نامرتب فیناستراید اثرگذاری مناسبی ندارد و مردان برای ارضا میل جنسی همسرشان از مصرف مرتب این قرص عاجزند؛ راه‌حل مناسبی برای افراد متأهل به حساب نمی‌آید. از دیگر عوارض جانبی کمتر شایع اما نگران‌کننده بیماران می‌گردد افزایش سایز سینه است. حساسیت در ناحیه سینه، درد در بیضه ها و سردرد از دیگر عوارض جانبی آزار‌دهنده این دارو است. برخلاف شایعات گسترده هیچ گزارشی مبنی بر ایجاد ناباروری پس از مصرف فیناستراید انجام نشده است.
این عوارض به طور کلی مقطعی و همراه مصرف این دارو بوده و پس از قطع مصرف باگذشت زمان از بین می‌روند. اگر با مصرف فیناستراید دچار عوارض جانبی شدید مصرف دارو را قطع کرده و برای دریافت راه درمانی دیگر ریزش مو به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
مقایسه فیناستراید و ماینوکسیدیل
- فیناستراید فقط باتجویز پزشک قابل مصرف است، اما ماینوکسیدیل بدون نسخه نیز قابل تهیه می‌باشد.
- فیناستراید فقط برای مردان که دچار تاسی شدهاند قابل مصرف است، اما ماینوکسیدیل برای مصرف زنان و مردان مناسب است .
- فیناستراید به صورت قرص خوراکی مصرف می‌شود، اما ماینوکسیدیل به صورت لوسیون موضعی قابل مصرف است.
- عوارض جانبی ماینوکسیدیل به طور قابل توجهی کمتر از فیناستراید می‌باشد.
جمع بندی
ریزش مو ممکن است عوامل مختلفی داشته باشد و بهترین راه جلوگیری از آن مشورت با پزشک متخصص است. مهمترین نکته قبل از دارو درمانی، شناسایی عامل ریزش مو می‌باشد. که باتوجه به آن می‌توان راه حل مناسب برای بهبود این مشکل رایافت.
توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه یا بدون تجویز دارو مخصوصا داروهایی که هنگام فروش نیازمند نسخه پزشک هستند نه تنها راه درمان مناسبی برای مشکل ریزش مو نیست، بلکه باتوجه به عوارض جانبی ممکن است آسیب قابل توجهی به بدن و حتی زیبایی وارد کند.
برای جمع بندی در جدول زیر عوارض استفاده از ماینوکسیدیل و فیناستراید را مقایسه می‌کنیم:
| ماینوکسیدیل | فیناستراید |
|---|---|
| عوارض روی پوست | کاهش میل جنسی |
| تاثیر بر روی ضخامت و رنگ مو | کم‌توانی و بی‌حالی |
| بزرگی اندازه سینه | |
| سردرد در برخی موارد | |
| مشکل در ارگاسم |
