فوبیا چیست؟
فوبیا واکنش ترس بیش از حد و غیر منطقی است. اگر فوبیا داشته باشید، زمانی که با منبع ترس خود مواجه می‌شوید، ممکن است حس عمیقی از نگرانی و یا وحشت داشته باشید. ترس می‌تواند یک مکان خاص، وضعیت یا شی باشد. بر‌خلاف اختلالات اضطراب عمومی، فوبیا معمولا به چیزی خاص متصل می‌شود.
افرادی که با ترس و وحشت می‌اندیشند اغلب ترس خود را غیر‌منطقی می‌دانند، اما نمی‌توانند در مورد آن کاری انجام دهند. چنین ترس‌هایی می‌تواند در رابطه با کار، مدرسه و روابط شخصی دخالت کنند.
تخمین زده می‌شود ۱۹ میلیون آمریکایی که درگیر فوبیا هستند، در برخی از لحظات زندگی خود دچار مشکل می‌شوند. اگر شما ترسی داشته باشید که روند زندگی شما را مختل کند، باید از پزشک خود کمک بگیرید.
علل فوبیا
عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند موجب ترس و اضطراب شوند. کودکانی که در ارتباط با یک فرد نزدیک با اختلال اضطرابی هستند می‌توانند در معرض خطر فوبیا قرار بگیرند. حوادث ناراحت کننده، مانند غرق شدن، می‌تواند باعث ترس و وحشت شود. قرار گرفتن در معرض فضاهای محدود، ارتفاع بلند، و نیش حیوانات یا حشرات نیز می‌تواند منبع فوبیا باشد.
افرادی که در معرض شرایط جسمانی یا نگرانی‌های بهداشتی هستند، اغلب فوبیا دارند. افراد مبتلا به فوبیا نشانه‌های مختلفی از بیماری‌های شدید روانی مانند اسکیزوفرنی دارند. در اسکیزوفرنی، افراد توهمات بصری و شنیداری، پارانویا، علائم منفی مثل اندونیا و نشانه‌های ناخوشایند دارند. فوبیا ممکن است غیر‌منطقی باشد.
انواع اصلی فوبیا
-
Agoraphobia
Agoraphobia ترس از مکان ها یا شرایطی است که شما نمی‌توانید از آن فرار کنید. کلمه خود به ترس از فضاهای باز اشاره دارد. افراد مبتلا به agoraphobia از وجود تعداد زیاد جمعیت در خارج از منزل می‌ترسند. آنها اغلب از شرایط اجتماعی کاملا جلوگیری می‌کنند و در خانه‌هایشان باقی می‌مانند.
بسیاری از افراد مبتلا به agoraphobia از آن می‌ترسند که در یک مکان جایی که آنها نمی‌توانند فرار کنند، ممکن است یک حمله ترسناک داشته باشند. افرادی که مشکلات سلامتی مزمن دارند ممکن است ترس از این داشته باشند که در یک محیط عمومی دچار موقعیت اورژانسی شده و نتوانند کمک لازم را دریافت کنند.
-
ترس اجتماعی (social phobia)
فوبیای اجتماعی نیز به عنوان اختلال اضطراب اجتماعی نامیده می‌شود. این نگرانی شدید در مورد شرایط اجتماعی است و می‌تواند منجر به انزوای شخص مبتلا شود. هراس اجتماعی می‌تواند بسیار شدید بوده به طوری که ساده‌ترین تعاملات، مانند سفارش در یک رستوران یا پاسخ دادن به تلفن، موجب وحشت وی شود. افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی اغلب به شیوه خود برای جلوگیری از موقعیت های عمومی بیرون می‌روند.
انواع دیگر فوبیا
بسیاری از افراد به موقعیت یا موقعیت خاصی علاقه‌مند نیستند، اما به عنوان یک فرد مبتلا به فوبیا، باید با این ترس در زندگی روزمره خود تعامل داشته باشند. در اینجا چند مورد از رایج ترین موارد ذکر شده است:
- Glossophobia : این نوع از فوبیا به عنوان اضطراب عملکرد یا ترس از صحبت در مقابل مخاطب شناخته می‌شود. درمان این گروه می‌تواند شامل مشاوره یا تجویز دارو باشد.
- Acrophobia: این نوع از فوبیا ترس از ارتفاعات است. افراد مبتلا به این ترس از کوه‌ها، پل‌ها یا طبقه‌های بالای ساختمان ها اجتناب می‌کنند. علائم این ترس عبارتند از سرگیجه، حالت تهوع، عرق‌کردن یا از دست دادن هوشیاری.
- Claustrophobia: این نوع فوبیا به ترس از فضاهای محصور و یا تنگ گفته می‌شود.
- Aviophobia: این نوع فوبیا به عنوان ترس از پرواز شناخته شده است.
- Dentophobia: دنتوفوبیا ترس از دندانپزشک یا روش‌های دندانپزشکی است. این فوبیا به طور کلی پس از یک تجربه ناخوشایند در مطب دندانپزشکی ایجاد می‌شود. این ترس اگر شما را از دریافت مراقبت دندان بازدارد می‌تواند مضر باشد.
- Hemophobia: این نوع فوبیا، ترس از خون یا جراحت است. فردی که مبتلا به هموفوبیا می‌شود ممکن است در هنگام تماس با خون خود و یا خون شخص دیگری غش کند.
- Arachnophobia: به معنی ترس از عنکبوت است.
- Cynophobia: به معنای ترس از سگ می‌باشد.
- Ophidiophobia: افراد مبتلا به این ترس از مارها هراس دارند.
- Nyctophobia: این نوع فوبیا ترس از شب و تاریکی است. این ترس تقریبا همیشه به عنوان یک ترس عادی از زمان کودکی آغاز می‌شود. اگر این ترس بعد از دوران نوجوانی نیز همچنان همراه ما باشد، فوبیا در نظر گرفته می‌شود.
چه عواملی سبب افزایش احتمال ابتلا به فوبیا می‌شوند؟
افرادی که به طور ژنتیکی و ذاتی مضطرب بوده و نگران هستند بیشتر در خطر ابتلا به فوبیا قرار دارند. جنسیت، موقعیت اجتماعی و سن از عواملی هستند که در ایجاد برخی از فوبیاها تاثیر گذارند. به عنوان مثال اکثر زنان به فوبیای حیوانات مبتلا هستند. کودکان و افرادی که موقعیت اجتماعی پایینی دارند نیز بیشتر دچار فوبیای ترس اجتماعی (social phobia) می‌شوند. مردان نیز اکثریت مبتلایان به فوبیای دندانپزشکی را تشکیل می‌دهند.
علائم فوبیا
شایع‌ترین نشانه فوبیا وقوع یک حمله وحشت است. ویژگی‌های حمله وحشت شامل موارد زیر می‌شود:
- تپش ناگهانی قلب
- تنگی نفس
- سخنرانی سریع یا ناتوانی در صحبت کردن
- خشکی دهان
- ناراحتی معده
- حالت تهوع
- افزایش فشار خون
- لرزش بدن
- احساس خفگی
- سرگیجه
- عرق کردن
- احساس عذاب قریب الوقوع
اگرچه شایان به ذکر است که فرد مبتلا به فوبیا ممکن است هیچ یک از علائم حمله وحشت را نشان ندهد.
درمان فوبیا
درمان فوبیا می‌تواند شامل تکنیک‌های رفتاری ، دارویی یا ترکیبی از هر دو باشد.
- درمان رفتاری شناختی (Cognitive behavioral therapy)
رایج‌ترین درمان فوبیا استفاده از تکنیک درمان رفتاری شناختی است. این تکنیک شامل قرار گرفتن در معرض منبع ترس در یک محیط کنترل شده می‌باشد. این درمان می‌تواند ترس را به طور کامل از بین برده و و اضطراب را کاهش می‌دهد. امروزه تکنیک‌های جدید درمان رفتاری شناختی، از واقعیت مجازی برای رو به رو شدن مردم با ترسشان استفاده می‌کنند.
- درمان دارویی
داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب می‌توانند به آرامش فرد هنگام مواجه با منبع ترس خود کمک کنند. اغلب ترکیبی از دارو و درمان رفتاری جهت رفع فوبیا از سوی پزشکان توصیه می‌شود.
کلام آخر
اگر شما دچار فوبیا هستید بسیار مهم است که به دنبال درمان آن باشید. غلبه بر این هراس می‌تواند بسیار دشوار باشد ولی همیشه امیدی وجود دارد. با درمان مناسب شما می‌توانید ترس خود را کنترل و مدیریت کرده و به زندگی عادی خود ادامه دهید.
