روانشناس، مشاور، روانپزشک ؛ نمی‌دانم به کدام احتیاج دارم؟!

حال خوبی ندارم، احتیاج دارم تا با یک نفر صحبت کنم. می‌خواهم این بار سنگین را با کسی تقسیم کنم تا دردم کمتر شود. نمی‌دانم بیمار شده‌ام، شاید روحم دچار آسیب شده، شاید هم ذهنم خیلی درگیر است؟ نمی‌دانم. فقط باید هر چه زودتر بنشینم و مفصل حرفهایم را بزنم. اصلا یک گوش شنوا می‌خواهم. ولی نمی‌دانم کجا بروم؟ با چه کسی باید حرف بزنم؟ روانشناس، مشاور، روانپزشک کدام بهتر می‌توانند کمکم کنند؟ 

من، دکتر نیلوفر وزیری نائینی ، به شما کمک می‌کنم تا راهی را انتخاب کنید که احتیاج به جلسات پیاپی با اشخاص مختلف نداشته باشید. سفره دلتان را چند بار برای همه باز نکنید و هزینه‌ی اضافه پرداخت نکنید. اکثر افراد مثل شما دوست عزیز تفاوت اصطلاحات رایج در رشته روانشناسی: روانشناس، مشاور، روانپزشک را نمی‌دانند. نمی‌دانند که برای حل مشکل خود باید به کدام یک از این افراد مراجعه کنند. این اختلاف نظر بسیاری از افراد همانند شماست، که لازم است این دیدگاه را اصلاح کنیم و در ارتباط با تفاوت این‌ها صحبت را شروع کنیم.

روانشناس، مشاور، روانپزشک چه تفاوتی با هم دارند؟

• مشاور

 بخش‌های مختلف گرایش خانواده، تحصیلی، شغلی، توانبخشی را شامل می‌شود. یک مقدار همپوشانی و نزدیکی با رشته روانشناسی دارد. ولی در واقع این‌ها دو رشته جدا هستند.  به بررسی مشکلاتی که عمدتاً در زمینه تصمیم گیری‌ها است، مربوط می‌شود. مثلاً می‌خواهید تصمیم بگیرید که چه شغلی را انتخاب کنید؟ یا چه رشته‌ای را برای ادامه تحصیلات خود انتخاب کنید؟ می‌خواهید شغل‌تان را عوض کنید. مشکل خانوادگی داشته باشید. با همسرتان مشکل داشته باشید. فرزند شما ممکن است مشکل افت تحصیلی داشته باشد. مشکلاتی که مربوط به یادگیری مهارت هاست. از جمله اینکه حل مسئله یا حل تعارضات رو نمی‌دانید. با مدیریت زمان در زندگی خودتان آشنایی ندارد. که تمام این موارد یک سری مباحث اصلی و پایه‌ای را در بر می‌گیرند. به خاطر اینکه بیشتر مردم، درگیر این مسائل و مشکلات هستند. اما عمق این مباحث کم است و به اصطلاح انقدر حاد نمی‌باشد. رفع این اختلالات نسبت به اختلالات روانی به جلسات درمانی کوتاه مدت نیاز دارد. 

• روانشناس

درمان اختلالات روانی را در بر می‌گیرد. عده کمی از مردم درگیر آن هستند ولی عمق این اختلال و شدت آن زیاد است. به درمان طولانی مدت نیاز دارد.

• روانپزشک

روانپزشک شاخه‌ای از علم پزشکی است. با توجه به آنکه یک روانپزشک، باید با تحصیلات از شاخه پزشکی در این رشته تحصیلی و کاری وارد شود، و تخصص روانپزشکی می‌گیرد. به این دلیل که در رشته پزشکی تحصیل کرده، می‌تواند دارو تجویز کند. 

برای رفع اختلالات روانی برخی از اختلالات نیاز به دارو ندارند، به این معنا که هنوز خفیف هستند. ولی اگر این اختلالات شدید باشند، حتما نیاز به دارو دارند. در کنار دارو درمانی نیاز به همراهی یک مشاور و کار با یک روانشناس و حضور در کلاس‌های روانشناسی و مشاوره نیز می‌باشد.

هر بیماری با چه تخصصی ارتباط دارد؟

بیماری‌ها و در واقع اختلالات روانی که دارید، یا باید با جلسات مشاوره روانشناسی حل شوند و یا اینکه باید به موازات آن دارو درمانی هم انجام گیرد.

در صورت وجود اختلالات شدید باید دارو درمانی انجام گیرد. که فقط روانپزشک می‌تواند داروهای لازم را  تجویز کند. در کنار روانپزشک وجود یک مشاوره و روانشناس به افراد کمک می‌کند تا به اصطلاح این اختلال را تا حدی برطرف کرده و مشکلاتشان را بهبود ببخشد.

نکته‌ی مهم این است که، روانشناسان و مشاوران اجازه تجویز دارو برای مراجعه کنندگان را، به هیچ عنوان ندارند.

نکته دیگر این است که کار مشاوره یک کار تیمی است. معمولاً در یک کلینیک‌ مشاوره، یک مشاور، یک روانشناس، یک روانپزشک، یک پزشک عمومی و یک مددکار یک تیم کاری را تشکیل می‌دهند. در حقیقت این کار تیمی است و این تیم کنار هم کار می‌کنند و به این صورت نیست که یک مشاور تنها کار کند.

حتی اگر یک مشاوره تنها هم کار کند چون در مواردی مجبور می‌شود مراجعه کننده خودش را به روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد. پس هنوز کارشان تیمی محسوب می‌شود. حتی اگر این گروه در یک کلینیک  جمع نباشند.

این اطلاعاتی است که اکثر مردم  از آن بی اطلاع هستند. بهتر است که این اطلاعات و تفاوت‌های آن‌ها را بدانند. به حدی مردم در این زمینه بی اطلاع هستند که مثلا گفتار درمانی را که یکی از شاخه‌های توانبخشی است، با مشاوره اشتباه می‌گیرند. فکر می‌کنند که گفتار درمانی حل مشکلات از طریق گفتار و صحبت کردن و گفتگو می‌باشد. در صورتی که رشته گفتار درمانی یک رشته جداست و ربطی به روان‌شناسی ندارند، و از زیر مجموعه‌های توانبخشی می‌باشد. در واقع مربوط به یک قسمت از پزشکی می‌شود.

جلسات درمان چگونه است؟

جلسات مشاوره معمولاً در هفته یک روز برگزار می‌شود. مدت هر جلسه  ۴۵ دقیقه است. بسته به نوع مشکلی که دارند این جلسات ممکن است از ۵ تا ۱۵ جلسه تکرار شود. این جلسات بستگی به مشکل مراجعه کننده دارد. در صورت مشکل اختلالات فرد، جلسات بیشتری نیاز دارد. مشکلات تصمیم‌گیری معمولا به تعداد جلسات کمتری نیاز دارد.

در طول درمان در کنار مشکلات اصلی احتمال دارد، مشکلات دیگری هم به وجود آید. که باعث شود جلسات درمان را افزایش داد. بعد از این جلسات درمان، جلسات پیگیری هم احتمال دارد پیش بیاید. فرضا یک مراجعه کننده ۱۰ جلسه درمان داشته و به نتیجه رسیده باشد. معمولا بعد از یک ماه برای او جلسه پیگیری قرار می‌دهیم تا نتیجه را کامل بررسی کنیم.

اگر مردم این اطلاعات را داشته باشند بهترین می‌توانند تصمیم بگیرند تا در مواردی که نیاز به کمک‌های مشاوره‌ای دارند، باید چه شخصی را در بین روانشناس، مشاور، روانپزشک انتخاب کنند. چطور از دانش آنها استفاده کنند و به چه کسی اطمینان کنند و انتظارات آنها مشخص می‌شوند. که چه انتظاراتی از روانشناس مشاور و روانپزشک باید داشته باشند. ابتدا باید در این حوزه‌ها شناخت کامل داشته باشند و بعد به صورت تخصصی روانشناسی و مشاوره را با هم خواهیم داشت.