بررسی عوارض بوتاکس و مراقبت‌های قبل و بعد از تزریق بوتاکس

حتما تاکنون مطالب زیادی راجع به بوتاکس و تزریق بوتاکس شنیده و یا خوانده‌اید. حتی ممکن است جزء تزریق‌کنندگان بوتاکس بوده و تجربه این کار را داشته باشید. اگر هم تاکنون ژل و یا بوتاکس را تزریق نکرده‌اید ممکن است حداقل یک بار وسوسه استفاده از آن‌ها به جانتان افتاده باشد. آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که بوتاکس چیست و چه کاری در بدن شما انجام می‌دهد؟ چگونه بوتاکس در جوان سازی پوست شما موثر است؟ چرا نمی‌توانید بعد از تزریق بوتاکس عضلات خود را تکان دهید؟ آیا تزریق بوتاکس عوارض خطرناکی هم دارد؟ و اما مهم‌ترین سوال این است که چه کسانی می‌توانند عمل تزریق بوتاکس را انجام دهند؟

من دکتر سوسن اسماعیلی هستم و در این مقاله از مجله سلامتی هلثیوم قصد دارم علاوه بر پاسخ به سوالات بالا، تمامی آنچه که لازم است در مورد بوتاکس بدانید را به اطلاع شما برسانم. تا انتهای مقاله مرا همراهی کرده و سوالات خود را در انتهای مقاله با من به اشتراک بگذارید.

بوتاکس چیست؟

واقعیت این است که بوتاکس سمی است که توسط یک باکتری تولید شده و به صورت پودر فرآوری می‌شود. بوتاکس پس از رقیق شدن به ماهیچه‌های مود نظر در صورت تزریق می‌شود. این ماده سبب شده تا گیرنده‌های سلولی که در سطح سلول قرار دارند (receptor)، اصطلاحا بلاک شده و ماهیچه به صورت موقت فلج می‌شود. زیرا که پالس‌های عصبی دیگر به ماهیچه نمی‌رسند. این امر از حرکت ماهیچه و به تبع آن از حرکت پوست جلوگیری کرده و به طور موقت سبب رفع چین و چروک پوست و صافی پوست می‌شود. تزریق این ماده امروزه بسیار شایع بوده و در آمریکا و در بین هنرپیشگان هالیوودی محبوبیت ویژه‌ای یافته است. در ایران خودمان نیز مراجعه‌کنندگان تزریق بوتاکس، روز به روز افزایش یافته و اقشار مختلف جامعه فارق از هر جنسیتی که دارند خواستار بهبودی وضع ظاهر خود به وسیله این روش می‌باشند.

چرا تزریق بوتاکس به عنوان یکی از بهترین راه‌های جوان سازی پیشنهاد می‌شود؟

تزریق بوتاکس یه روش سریع و موثر در از بین بردن چین و چروک پوست بوده و فاصله زمانی تزریق و اثر بوتاکس بسیار کوتاه و مابین ۳ الی ۵ روز می‌باشد. مدت زمان تزریق بوتاکس هم بسیار کوتاه بوده و چیزی بین ۵ الی ۱۰ دقیقه بیشتر طول نخواهد کشید. به طوری که اصطلاحا به اندازه یک تایم ناهار (Lunch Time) از شما وقت خواهد گرفت. از دیگر مزیت‌های این روش می‌توان به از سر گیری فعالیت‌های روزمره پس از تزریق آن اشاره کرد. البته مراقبت‌های پس از تزریق نیز نباید فراموش شود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

انواع بوتاکس

در بازار ایران انواع مختلف بوتاکس اعم از بوتاکس انگلیسی و کانادایی و کره‌ای وجود دارد. بوتاکس دیسپورت که بوتاکس‌ انگلیسی می‌باشد به صورت وارداتی از انگلستان وارد شده و جزو معروف‌ترین بوتاکس‌ها می‌باشد. بوتاکس کره‌ای نیز در کنار بوتاکس انگلیسی اصل بوده و به صورت وارداتی در بازار موجود می‌باشند. ولی بوتاکس‌های کانادایی تقلبی بوده و حتی تاییدیه وزارت بهداشت را نیز ندارند. در واقع این بوتاکس‌ها چینی بوده و در چین تهیه و فرآوری می‌شوند و گاه در ایران برچسب و لیبل خورده و به عنوان بوتاکس کانادایی به فروش می‌رسند. کیفیت پایین این محصول سبب ایجاد آلرژی در برخی از افراد مصرف‌کننده می‌شود. متاسفانه در برخی تبلیغات‌ها قیمت‌های بسیار پایین، ارزان و غیر منطقی بوتاکس سبب تحریک هموطنان به استفاده از این محصول می‌شود. ولی غافل از اینکه عوارض استفاده از این محصول تقلبی بسیار زیاد است. بنابراین دقت در انتخاب نوع بوتاکس بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

مدت ماندگاری بوتاکس در صورت چقدر است؟

عمر و ماندگاری بوتاکس به تعداد تزریق قبلی آن بستگی دارد. هر چه تعداد تزریقات قبلی بیشتر باشد عمر بوتاکس کوتاه‌تر بوده و هر چه قدر مواجهه با این سم کمتر بوده عمر بوتاکس طولانی‌تر خواهد بود. در حالت کلی چیزی بین ۳ الی ۵ ماه اثرات آن طول خواهد کشید.

زمانی که تزریقات ما هر سه ماه یکبار و یا کمتر باشد، ماهیچه نمی‌تواند به حالت عادی بازگردد (خود را ریکاوری کرده). چرا که زمان ساخت رسیپتورهای جدید بیش از این مدت است. به همین دلیل باید برای تزریقات بعدی میزان و مقدار تزریق را کمتر کرد. به همین جهت می‌توان گفت بوتاکس دوجوره عمل می‌کند. از یک طرف اگر زیاد تزریق شود میزان آنتی بادی یا پادتن آن ممکن است در بدن زیاد شود و عمر و ماندگاری بوتاکس کوتاه می‌شود. ولی از طرف دیگر چون ماهیچه مدت زیادی فلج می‌ماند و نمی‌تواند خود را ریکاوری کند به مرور زمان ضعف و یا تحلیل در ماهیچه سبب شده که میزان تزریق در سال کم شود.

چه کسانی می‌توانند بوتاکس را تزریق کنند؟

نکته مهمی که در تزریق بوتاکس باید حتما مورد توجه قرار گیرد این است که:

زیرا که عوارض بعد از تزریق بوتاکس معمولا به سبب اشتباهات در تزریق  ایجاد می‌شود. متاسفانه در مواردی نیز دیده شده است که عمل تزریق بوتاکس توسط افراد غیرحرفه‌ای مانند آرایشگرها انجام می‌شود. اگر بوتاکس در نقاط صحیحی تزریق نشود، دوز دارو مناسب نباشد و یا کمتر و یا بیشتر از حد مورد نظر تزریق شود، باعث ایجاد یک سری اختلالات می‌شود. اگر دارو بیش از حد رقیق شود این مسئله سبب پخش دارو و به اصطلاح لیک دارو به بقیه جاها شده و ممکن است عوارضی را ایجاد کند. اگر مراجعه‌کننده خوب توجیح نشود و یا به او گفته نشود که بعد از تزریق بوتاکس هیچ نوع فشار و یا ماساژی نباید روی محل داده شود، باز هم لیک مواد رخ داده و ایجاد عوارض می‌کند. همچنین اگر دارو تقلبی بوده و یا غیراستاندارد باشد می‌تواند عوارض زیادی را به همراه داشته باشد.

تزریق بوتاکس در چه کسانی ممنوع است؟

• افرادی که دچار اختلالات انعقادی باشند: همچنین کسانی که از داروهای ضد انعقادی استفاده می‌کنند. مثلا افرادی که بیماری قلبی داشته و از داروی پلاویکس استفاده می‌کنند و یا افرادی که به طور معمول هر روز داروی آسپرین مصرف می‌کنند.
• زنان شیرده و باردار: تزریق بوتاکس در شیردهی و تزریق آن در بارداری به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. مخصوصا کسانی که در دوران ۶ ماهه اول شیردهی قرار دارند، اکیدا توصیه می‌شود که این کار را انجام ندهند.
• افراد دارای سنین کمتر از ۱۸ سال و همچنین سنین بالاتر از ۷۵ سال: سن کمتر از ۱۸ سال زیرا لزومی در استفاده از بوتاکس ندارند و در سنین بالای ۷۵ سال نیز علت شلی ماهیچه می‌باشد. زیرا به طور معمول ماهیچه‌های این افراد در این سن دچار شلی خاصی می‌باشند. حال اگر با بوتاکس رسیپتور‌های ماهیچه‌ها بلاک هم شوند، برای مراجعه‌کننده مشکل عدیده‌ای ایجاد می‌شود.

• بیمارانی که ام اس دارند.
• بیمارانی که گرویز دارند.
• بیمارانی که نارسایی کلیوی دارند.
• کسانی که بیماری قلبی و عروقی حاد دارند.
• کسانی که بیماری ضعف ایمنی دارند. ممکن است این ضعف ناشی از یک سری بیماری‌ها مانند ایدز بوده که سیستم ایمنی را مختل می‌کند.
• بیمارانی که عفونت فعال دارند.
• کسانی که دو هفته اخیر واکسینه شده‌اند.
• کسانی که بدون دلیل مشخص دچار بیماری فلج عضلانی هستند. یعنی این بیماری را دارند ولی دلیلش رو نمی‌دانند.

عوارض بوتاکس چیست؟

اولین عارضه، مخصوصا برای کسانی که برای اولین بار از بوتاکس استفاده می‌کنند و ممکن است برایشان ناخوشایند باشد این است وقتی که بوتاکس کاملا اثر کرد، مراجعه‌کننده دیگر نمی‌تواند از ماهیچه‌های صورت استفاده کند. به اصطلاح یک میمیک ربات مانند پیدا کرده و ماهیچه‌های صورت فیکس می‌شوند. نمی‌تواند اخم کند و نمی‌تواند اطراف چشم را جمع کند. این عارضه یک احساس ناراحتی به مریض داده و احساس خوبی نسبت به این قضیه ممکن است نداشه باشد. دومین عارضه این است که ممکن است ابروها یک قوس غیر طبیعی پیدا کرده و بیشتر به سمت بالا بروند. یا اینکه برعکس پایین آمده و خیلی ابرو افتاده به نظر برسد. این عارضه نیز ممکن است مراجعه کننده را کمی آزرده کند.

این دو عارضه گفته شده چندان جدی نبوده و به زودی رفع می‌شوند. در مورد تزریق بوتاکس دو عارضه دیگر وجود داشته که هر چند ناپایدار بوده ولی ما را نگران می‌کند. اولین عارضه افتادگی پلک می‌باشد. ابرو و پلک قدری به سمت پایین افتاده و مراجعه‌کننده حس خوبی نسبت به این قضیه ندارد. در عارضه دوم نیز ممکن است دو بینی در فرد ایجاد شود. هر دوی این عارضه‌ها یا به علت اشتباه در تکنیک تزریق بوده و یا اینکه مراجعه‌کننده ما بعد از تزریق بوتاکس ملاحظات لازم را انجام نداده است. در ادامه اقدامات لازم بعد از تزریق بوتاکس و بایدها و نبایدهای لازم جهت مراقبت از محل تزریق گفته خواهد شد.

خطوط موجود در صورت چگونه هستند؟

بوتاکس ممکن است است کاربردهای زیادی داشته باشد که ما در این مقاله به کاربرد آن برای زیبایی صورت پرداخته‌ایم. در صورت دو نوع خط وجود دارد. یک سری خطوط دائمی هستند. یعنی بدون هیچ گونه تغییر در حالت صورت مانند اخم و یا خنده وجود دارند. ممکن است زیاد یا کم بشوند ولی وجود دارد و در حالت سکون چهره دیده می‌شوند. این خطوط به نام خطوط استاتیک شناخته شده که بوتاکس روی این خطوط تاثیر زیادی نداشته و حتما باید به مراجعه‌کنندگانمان توضیح دهیم که بوتاکس روی خطوط استاتیک تاثیر زیادی نخواهد داشت. دسته دوم از خطوط داینامیک بوده که با توجه به اسم آن ها خطوطی هستند که به وسیله حرکت ایجاد می‌شوند. این خطوط می‌تواند در پیشانی به صورت دو خط عمود در ناحیه اخم، و یا به صورت افقی در پیشانی و یا می‌تواند خطوط اطراف چشم باشد که به نام خطوط پنجه کلاغی شناخته می‌شود. همچنین خطوطی که در ناحیه بینی به وسیله ماهیچه بالا برنده بینی ایجاد می‌شود نیز جزو خطوط داینامیک محسوب می‌شوند.

بوتاکس خطوط خفیف و متوسط را کاملا ناپدید و خطوط شدید را کمی کمتر می‌کند. تزریق بوتاکس کار پیچیده‌ای برای کسی که آموزش‌های لازم را دیده و به آناتومی نیز آشنا باشد نیست چرا که می‌توانند محل دقیق تزریق را تعیین کند.

نحوه تزریق بوتاکس

بعد از تهیه بوتاکس گام بعدی این است که ماهیچه‌هایی را که چین و چروک و یا اخم ایجاد می‌کنند شناسایی کرده و به میزان مورد نیاز آن ماهیچه‌ها تزریق بوتاکس را انجام دهیم. تزریق بوتاکس سریع بوده و خیلی سریع هم منجر به درمان شود. اما متاسفانه همان طور که گفته شد استفاده از بوتاکس ممکن است در صورت عوارضی را ایجاد کند. یک سری از عوارض به سرعت بر طرف می‌شود مثل درد ناشی از تزریق بوتاکس و یا کبودی، قرمزی و خارشی که ممکن است ایجاد شود. یک سری عوارض نیز کمی طولانی‌تر بوده مانند سر درد که گاهی اوقات تا دو الی سه هفته ادامه می‌یابد، دوبینی که گاهی اوقات تا یک ماه الی یک ماه و نیم ادامه داشته و افتادگی پلک که گاهی اوقات تا ۳ ماه نیز ممکن است ادامه داشته باشد. البته عوارض طولانی مدت در صورت تزریق توسط متخصص ایجاد نخواهد شد و یا به سرعت رفع می‌شود.

مراقبت‌های قبل و بعد از تزرق بوتاکس

یک هفته قبل از تزریق بوتاکس باید درخواست شود که مراجعه‌کننده از مشروبات الکلی استفاده نکرده باشد.

بعد از تزریق بوتاکس بهتر است:

• مراجعه‌کنندگان حداقل تا ۴ ساعت نخوابند.
• برای پیشگیری از تورم و کبودی تا چند ساعت بعد از تزریق از کمپرس آب سرد و یا یخ استفاده کنند.
• تا ۲۴ ساعت بعد از تزریق ترجیحا از دوش گرفتن اجتناب کنند.
• از حضور در مکان های گرم تا چند روزی پرهیز کنند.
• از ماساژدادن ناحیه تزریق تا ۳ الی ۴ روز بعد از تزریق پرهیز کنند.
• از انجام کارهای سنگین و یا ورزش‌های طاقت فرسا مانند شنای طولانی و یا شیرجه در آب اجتناب کنند.

همچنین بهتر است مراجعه‌کنندگان سعی کنند ماهیچه‌هایی که ما بوتاکس را در آن‌ها تزریق کرده‌ایم را به حرکت وادارند. مثلا اخم کنند، اطراف چشم را جمع کنند و بینی را به سمت بالا حرکت دهند. همچنین باید به آن‌ها گوش زد کرد که تا ۲۴ ساعت نباید سرشان را رو به زمین نگاه دارند. زیرا این کار باعث شده جریان خون در صورت زیاد شده و احتمال مهاجرت مواد در صورت وجود دارد. قبل و بعد از تزریق نیز باید از داروهای ضد انعقادی مانند آسپرین استفاده شود.

کلام آخر

یکی از سریع‌ترین راه‌های زیبا سازی پوست تزریق بوتاکس بوده و مصرف‌کنندگان آن روز به روز در حال افزایش هستند. این کار تخصصی بوده و به شدت توصیه می‌کنم از یک پزشک برای انجام این کار بهره بگیرید. در صورت وجود هرگونه سوال در مورد بوتاکس و ترزیق آن در پایین این مطلب در قسمت نظرات، پاسخگوی سوالات شما عزیزان خواهم بود.