آلودگی هوا چیست؟
آلودگی هوا به معنی وجود موادی (ذرات) خارج از ترکیب عادی در هوای مورد تنفس انسان است که ممکن است علت به وجود آمدن آن، منشاء طبیعی یا غیر طبیعی داشته باشد. این آلودگی در طولانی مدت میتواند هم به محیط زیست و هم به انسان، صدماتی جدی وارد کند. این ذرات ریز از سوزاندن زغال، سوخت‌های فسیلی، چوب و موادی از این دست به وجود می‌آیند. این ذرات با توجه به نوع‌شان از طریق پوست، ریه‌ها و سایر مجراهای بدن جذب می‌شوند و از طریق سیستم گردش خون در بدن پخش می‌گردند. یک گزارش در سال ۲۰۱۳ از مرکز بهداشت جهانی اعلام کرد که آلودگی هوا یکی از اصلی‌ترین تهدید‌ها برای سلامت نوع بشر است. در این گزارش آمده است که آلودگی هوا بیماری‌های چون آسم، سرفه‌های شدید و عفونت‌های دستگاه تنفسی را تشدید می‌کند. همچنین آلودگی هوا در طولانی مدت ریسک سکته قلبی را افزایش داده و میتواند صدمات جبران ناپذیری به سیستم قلبی شما بزند. سردرد‌های منظم، افزایش شدید ضربان قلب از دیگر معضلات آلودگی هوا می‌باشد. دلیل اصلی آلودگی هوا در کلان‌شهرها دود اگزوز ماشین‌ها، اتوبوس‌ها و هواپیماها است. در سال‌های گذشته لایه اوزون نیز تحت تاثیر سوخت‌های فسیلی دچار مشکلاتی شده است، که آن نیز به علت گذر دادن اشعه‌های مضر خورشید مسائل دیگری را در رابطه با سلامت انسان پدیدار می‌کند. از دیگر معضلاتی که آلودگی هوا به بار می‌آورد باران اسیدی است. هنگامی که رطوبت با اکسید نیتروژن و دی اکسید‌کربن آزاد شده از موتور ماشین‌ها که حاصل از سوختن سوخت‌های فسیلی است؛ ترکیب می‌شود، باران حاصل از این رطوبت خاصیت اسیدی خواهد داشت. باران اسیدی برای پوست و موی انسان بسیار مضر است و میتواند منجر به ریزش مو یا حتی آسیب جدی به ریشه‌های مو شود. لازم به ذکر است مناطق روستایی نیز از گزند آلودگی هوا به دور نیست. در روستاهایی که تراکتور و دستگاه‌های صنعتی کشاورزی، فراوان یافت می‌شود معضل آلودگی هوا فراوان است.
چه کسانی از آلودگی هوا متأثر‌اند؟
همه‌ی افراد نسبت به این نوع آلودگی آسیب‌پذیر هستند. اما میزان این آسیب با توجه به مشخصات فردی، متفاوت خواهد بود. افرادی که دارای آسم، بیماری قلبی، بیماری‌های تنفسی و دیابت می‌باشند، بیش از سایرین در معرض خطر هستند. همچنین کودکان، افراد سالمند و زنان باردار تا جایی که می‌شود باید از هوای آلوده دوری کنند.
سطح آلودگی هوا را چگونه می‌سنجد؟
آژانس محافظت از محیط زیست آمریکا از شاخص‌های سنجش کیفیفت هوا برای اندازه‌گیری مقیاس آلودگی هوا استفاده می‌کند. این شاخص آ.کیو.آی (A.Q.I) نام دارد و از ۰ تا ۳۰۰ درجه بندی شده است. بر اساس این درجه بندی، سطوح گوناگونی از آلودگی تعریف می‌گردد و با افزایش آلودگی، عدد شاخص نیز افزایش می‌یابد. این میزان هر روزه برای مناطق و شهرهای گوناگون آمریکا توسط این سازمان اعلام می‌گردد. زمانی سطح شاخص از ۱۰۰ می‌گذرد، هوا در مقیاس ناسالم قرار می‌گیرد. هنگامی که شاخص در فاصله‌ی ۱۵۰ تا ۲۰۰ قرار دارد، افراد قشر حساس که در بالا ذکر شد، باید رفت و آمد خود را به بیرون به حداقل برسانند. همچنین ورزش در فضای باز برای بدن در این حالت بسیار مضر است. اگر شاخص عدد ۲۰۰ را رد کند، کلیه افراد در معرض شدید خطرات ناشی از آلودگی هوا قرار دارند.
چگونه می‌توان از مضرات آلودگی هوا در امان ماند؟
میزان آلودگی در طول روز بیش از سایر ساعات شبانه روز می‌باشد. یکی از راه‌ها این است برنامه‌ی فعالیت‌های روزانه خود را به گونه‌ای تنظیم کنید تا رفت و آمدها در صبح زود یا شب صورت بگیرد. از پیاده روی یا دوچرخه سواری در خیابان‌های شلوغ خودداری کنید. اگر با ماشین در ترافیک هستید از سیستم تهویه‌ی خودروی خود استفاده کنید تا هوای تصفیه شده وارد فضای خودرو شود. اگر در محیطی هستید که نمی‌توانید از آلودگی فرار کنید، حتما از ماسک استفاده کنید. استفاده از ماسک در جلوگیری از وارد شدن ذرات آلوده به دستگاه تنفسی بسیار موثر است. استفاده از مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان‌ها مانند سبزیجات و میوه، در حفاظت بدن شما در مقابل آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا، نقش مهمی ایفا می‌کند. در نهایت فراموش نکنید که فضای داخلی نیز میتواند آلوده باشد. برای کاهش آلودگی در خانه می‌توان از دستگاه تصفیه هوای استفاده کنید. همچنین در ایام آلودگی هوا از خوش‌بوکننده‌های استفاده نکنید. تمیز کردن و تعویض فیلترهای دستگاه‌های تهویه هوا نیز در کاهش آلودگی داخل منزل بسیار موثر است.
