در حدود دویست سال پیش خواندن و نوشتن برای نابینایان تبدیل به رویایی دست نیافتنی بود تا اینکه جوانی فرانسویی به نام لویی بریل به این رویا جامعه حقیقت پوشاند و دریچه‌ای نوین را رو به زندگی روشندلان گشود. ابتکار او نه تنها نابینایان را قادر به خواندن و نوشتن کرد بلکه حتی عده‌ای از آنان را به کسب مدارج عالی تحصیلی، علمی و نیز به موقعیت‌های شغلی بالا رساند، شاهکاری که زندگی آنان را دگرگون و میل به حیات را در آنان دو چندان کرد .
نخستین ابتکار در به کارگیری نوشته‌های برجسته نابینایان در قرن چهاردهم میلادی در ایران آغاز شد و چهارصد سال پس از آن ” والنین هوی ” فرانسوی، اولین مدرسه نابینایان را در پاریس تاسیس کرد که در آن کلماتی بسیار ساده و ابتدایی با حروف برجسته روی کاغذ چاپ و به نابینایان آموزش داده می‌شد. آنان با این روش تنها قادر به خواندن بودند، بدون آنکه بتوانند بنویسند .
اما بریل چگونه توانست چنین انقلابی را ایجاد کند؟ لویی بریل نوجوان، که یکی از شاگردان مدرسه والنین هوی بود و در سنین کودکی بر اثر برخورد شئ تیزی در کارگاه چرم دوزی پدرش بینایی خود را از دست داده بود، در سن ده سالگی وارد مدرسه شد و در سن ۱۶ سالگی موفق به ابداع زبان شش نقطه‌ای خود شد اما بدون این که اوج موفقیت خود را لمس کند در سن ۴۳ سالگی بر اثر بیماری سل ، دیده از دنیا فرو بست.
زبان بریل چیست و چگونه استفاده می‌شود؟
بریل (Braille) یک سیستم خواندن و نوشتن لمسی است که توسط افراد نابینا یا کم‌بینا استفاده می‌شود. برای خواندن و نوشتن بریل نقاط برجسته‌ای را برای نشان دادن حروف الفبا به‌کار می‌برند. این خط همچنین شامل اعداد، نماد‌های نقطه‌گذاری، علامت‌های ریاضی، نشانه‌های علمی، نت‌های موسیقی، نماد‌های کامپیوتر و زبان‌های خارجی می‌شود. زبان بریل به صورت تکان دادن انگشتان از چپ به راست بر روی یک سری نقاط برجسته خوانده می‌شود. کاراکتر‌های زبان بریل از خانه هایی که به اصطلاح سلول نامیده می‌شوند تشکیل شده است و هر سلول بریل از ۶ نقطه برجسته تشکیل شده که در دو ستون سه ردیفه کنار هم قرار گرفته‌اند و می‌توانند ۶۳ ترکیب را تشکیل دهند. ترتیب قرارگیری این نقاط نشان‌دهنده‌ی یک نماد یا حرف در زبان بریل می‌باشد.
برای نوشتن زبان بریل بر خلاف خواندن آن باید از راست به چپ عمل کرد. بدین صورت که با استفاده از یک لوح و قلم که ابزار‌های نگارش بریل می‌باشند، کلمات نوشته شده و هنگام خواندن کلمات برعکس شده و از چپ به راست خوانده می‌شوند. فرد نابینا با استفاده از بریل می‌تواند با سرعتی مانند سرعت مطالعه‌ی فرد بینا به خواندن بپردازد.
آموزش بریل :
آموزش زبان بریل در سه سطح یا گرید انجام می‌شود. گرید یک که برای آموزش افراد مبتدی و تازه‌کار مورد استفاده قرار می‌گیرد از ۲۶ حرف یا نماد استاندارد تشکیل شده است که در زیر میتوانید این نماد‌ها را مشاهده کنید:
در گرید دوم بریل از یک سری ترکیب‌ها برای لغات پرمصرف استفاده می‌شود که به مختصر کردن نگارش کمک شایانی کرده است.
برای توضیح بیشتر به عنوان مثال عبارت ” you like him ” در گرید یک بریل از ۱۲ سلول تشکیل می‌شود این در حالی است که در گرید دوم بریل، تنها ۶ سلول برای بیان کردن این جمله کافیست. این لغات بریل را میتوانید در زیر مشاهده کنید:
گرید سوم بریل حالت مشخصی و استانداردی ندارد و در زبان‌های مختلف به شیوه‌های مختلفی استفاده می‌شود. بنابراین از توضیح آن در این مقاله صرفه نظر می‌شود.
امروزه زبان بریل کاربردهای گسترده‌تری را پیدا کرده و حتی در خواندن متون محرمانه نظامی در شب توسط سربازان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد!! زبان بریل انقلابی را در دنیای افراد نابینا ایجاد کرد و دریچه‌ای از یک زندگی جدید و سوادآموزی را به روی آنان گشود. این روزها تکنولوژی نیز به یاری افراد روشندل آمده و زندگی را به کام آن‌ها شیرین تر کرده است که در مقاله ای دیگر به این تکنولوژی‌ها و تاثر آن بر زندگی نابینایان اشاره می‌شود.
