هنگامی در حال رفتن به محل کار خود هستید، زمانی که مسیر دانشگاه را طی می کنید، وقتی به خرید می‌روید و زمان انجام صد‌ها کار روزانه‌ی دیگر اگر کمی به اطراف خود دقت کنید، می‌توانید عزیزانی را ببینید که شاید توانایی متفاوتی نسبت به سایرین داشته باشند و یا ممکن است از درک متفاوتی نسبت به محیط اطراف برخوردار باشند. در گفتگوی عامیانه به این افرادی معلولین جسمی یا معلولین ذهنی گفته می‌شود. اما واقعا این افراد نسبت به سایرین از توانایی کمتری برخوردار هستند؟
افراد ناتوان جسمی ممکن است در انجام کارهایی ناتوان باشند اما آنان نیز دارای استعداد‌های خاص خود هستند. دختری که با پا‌های خود دست به خلق اثر هنری می‌زند، زنی از ناحیه‌ی کمر به پایین فلج شده است اما از بهرین کارآفرینان کشور است، پسری نابینا که صدایش هر شنونده‌ای را مجذوب خود می‌کند. همه‌ی اینا نمونه‌های بارز افرادی است که معلولیت برایشان محدودیت نبوده است. افراد ناتوان ذهنی نیز ، کودکانی با معصومیتی همیشگی هستند که درک متفاوتی نسبت به دنیای اطراف دارند. نگاه آنان به دنیا عاری از هرگونه خشم، سودجویی، هوس و سایر بدی‌هایی است که ممکن است از انسان سر بزند.
مشخصا هر فرد در جامعه دارای وظایفی نسبت به این قشر می‌باشد. این عزیزان ممکن است بنا به شرایطی که دارند انجام برخی امور نیاز به یاری داشته باشند و این وظیفه‌ی هر انسانی است که به آنان کمک کند. این وظایف در طول تاریخ با پیشرفت جوامع حقوقی بین‌المللی و پررنگ شدن حقوق بشر در قالبی جدید به شکل قانون درآمد و امروزه از مهم‌ترین قوانین هر کشور محسوب می‌شود.
اولین دروه‌‌ای که جامعه به این نتیجه رسید که معلولین نیاز به حقوق خاصی دارند پس از جنگ‌های جهانی اول و دوم بود. تا قبل از این وقایع متاسفانه معلولین از حقوق مشخصی برخوردار نبودند و برخورد جامعه با آنان همانند یک سربار بود. تعداد افرادی که در این دو جنگ مجروح شدند بسیار بالا بود و کمک به معلولین رزمنده تبدیل به امری غیر قابل انکار شد. این افراد به عنوان قهرمانان جنگ و فراتر از آن قهرمانان حفظ آزادی ملی شناخته می‌شدند. این رخداد منجر به ایجاد نقطه‌ی عطفی در تاریخ حقوق معلولین شد.
پس از وقایع فوق تا به امروز جامعه جهانی از نگاه سنتی خود به معلولین بسیار فاصله گرفته است. به تدریج نگرش اصلاح شده به سمت احترام و رعایت حقوق ایشان گروید. در حال حاضر معولین نیز باید از فرصت‌های برابری نسبت به سایرین برخوردار باشند. بدین منظور باید زمینه‌ی مشارکت آنان را فراهم کرد تا بتوانند استعداد‌های خود را شکوفا کنند. همچنین علاوه بر تدوین مقررات، در هرکشور نهادهایی وجود دارند تا حضور معلولین را در جامعه به حداکثر خود برسانند. اعلامیه حقوق افراد عقب‌مانده‌ی ذهنی در سال ۱۹۷۱، اعلامیه‌ی عمومی حقوق اشخاص معلول در سال ۱۹۷۵ توسط سازمان ملل نمونه‌ای از تلاش‌هایی است که برای احقاق حقوق معلولین صورت گرفته است. در سال ۲۰۰۶ نیز کنوانسیون حقوق افراد کم‌توان در صحنی علنی سازمان مملل متحد به تصویب اکثریت رسید و این روند برای افزایش حقوق معلولین به بالاترین سطح خود ادامه دارد.
در ایران اسلامی عزیز نیز قانون جامع حمایت از معلولین تصویب گردیده است. که در این قانون از آموزش و اشتغال تا خدمات‌درمانی به طور کامل در وظایف دولت قرار گرفته است. اما جدا از قوانین ما باید پیوسته بر روی فرهنگ احترام به حقوق معلولین کار کنیم. بسیار مهم است جدا از فراهم کردن زیرساخت‌ها، نحوه‌ی کمک به این اقشار را به شکل عمومی بیاموزیم. تمام افراد در جامعه نسبت به یکدیگر مسئول هستند، پس بیاییم تا با پذیرش این مسئولیت جامعه‌ی زیباتری را بنا کنیم.
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ«ص»:
« مَنْ قَادَ ضَرِیراً أَرْبَعِینَ خُطْوَه عَلَى أَرْضٍ سَهْلَه- لَا یَفِی بِقَدْرِ إِبْرَه مِنْ جَمِیعِهِ طِلَاعُ الْأَرْضِ ذَهَباً فَإِنْ کَانَ فِیمَا قَادَهُ مَهْلَکَه جَوَّزَهُ عَنْهَا وَجَدَ ذَلِکَ فِی مِیزَانِ حَسَنَاتِهِ یَوْمَ الْقِیَامَه أَوْسَعَ مِنَ الدُّنْیَا مِائَه أَلْفِ مَرَّه وَ رَجَحَ بِسَیِّئَاتِهِ کُلِّهَا وَ مَحَقَهَا وَ أَنْزَلَهُ فِی أَعْلَى الْجِنَانِ وَ غُرَفِهَا ».
رسول خدا«ص»:
« کسى کـه شخصى نابینا را را چهل گام در زمین هموار راه ببرد هرگز نمى توان به اندازه یک سوزن از کار او را به طلاهاى جهان ارزیابى کرد. و اگر نابینایى را از خطر افتادن در چاهى نجات دهد، روز قیامت پاداش این عمل بالاتر از صد هزار بار انفاق جهان است و این حسنات بر همه گناهان او برترى دارد و آن را محو و نابود مى کند و او را به فردوس اعلى مى برد ».
