فشارخون بالا یا «قاتل خاموش» !

فشارخون بالا یا هایپرتنشن ( hypertension) یکی از مهم ترین عوامل مرگ زودرس در بریتانیاست. طبق آمار منتشر شده از وزارت بهداشت بیش از نیمی از هموطنان ما که بیماری فشارخون بالا دارند از بیماری خود بی‌اطلاع هستند یعنی ۶/۵ میلیون ایرانی! فشارخون بالا در مراحل اولیه هیچ نشانه‌ای ندارد و بیشتر مردم نشانه‌های اندک موجود را نادیده می‌گیرند. فشارخون بالا سبب افزایش خطراتی همچون حملات قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های کلیوی و مشکلات بینایی می‌شود واحتمال بالای مرگ زودرس بیمار را در پی خواهد داشت. با این حال جای نگرانی نیست؛ خبر خوش در مورد فشارخون بالا قابلیت تشخیص آسان آن و پیشگیری راحت از آن است.

فشارخون چیست؟

فشارخون نیرویی است که از طرف خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌شود. خونی که قلب آن را به داخل شریان ها پمپ می‌کند تا با کمک آن‌ها به همه نقاط بدن برسد. افزایش فشارخون یا «هایپرتنشن» بیماری خطرناکی است زیرا باعث می‌شود تا قلب با فشار و سختی بیشتری کار کرده و هم چنین عاملی برای سخت شدن جداره رگ‌ها یا «آترواسکلروز» است. این آسیب‌ها در نهایت به نارسایی قلب منتهی می شود.

همانطور که گفته شد فشارخون اولیه سال‌ها بدون علامت است و معمولا زمانی علامت‌دار می‌شود که بر اندام‌های حیاتی مثل مغز، چشم، کلیه و قلب تاثیر گذاشته و به آن‌ها آسیب رسانده باشد. گاهی ممکن است بیمار از علایمی مثل سردرد در ناحیه پس سر، سرگیجه، تاری و اختلال دید، خستگی زودرس و طپش قلب، تنگی نفس شبانه و یا هنگام فعالیت و درد قفسه سینه، شکایت کند. اگر فشارخون به طور حاد افزایش یابد ممکن است بیمار دچار سرگیجه و تشنج شده و حتی به اغماء برود. اما فشارخون نرمال و فشارخون بالا چه اندازه ای هستند؟ در زیر جدولی فراهم شده است که میتوانید محدوده فشارخون و اقدام متناسب با آن را مشاهده کنید.

علل فشارخون

چاقی و اضافه وزن، سیگار کشیدن، مصرف الکل، رژیم غذایی حاوی نمک یا چربی اشباع شده زیاد، عدم مصرف میوه و سبزی، کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی، استرس و عوامل ژنتیکی از علل مستعد کننده بیماری فشارخون هستند. اگر یکی از والدین و یا هر دو دچار فشارخون بالا باشند خطر ابتلای فرد به فشار خون بیشتر است. ولی در صورت مبتلا شدن راه های درمان چیست؟

پیشگیری بهتر از درمان

در ابتدا باید به این جمله معروف اشاره کنیم که پیشگیری بهتر از درمان است و پیشگیری نیازمند کنترل منظم فشارخون می‌باشد. خوشبختانه با پیشرفت علم و تکنولوژی و وجود دستگاه‌های سنجش فشارخون یا فشارسنج به سادگی این امر قابل انجام است. فقط کافی است که یکی از این دستگاه‌ها (فشارسنج‌های دیجیتالی یا فشارسنج‌های عقربه‌ای) را خریداری کرده و به طور منظم مورد استفاده قرارشان دهیم.

ولی در صورت مبتلا شدن باید تغییری در رژیم غذایی خود ایجاد کرده و ورزش را در دستورکار قرار داد و در انتها دارو درمانی را تحت نظر پزشک امتحان کرد. وقتی متوجه شدید که فشارخون بالا دارید، باید برای همیشه فشار‌تان را کنترل و درمان کنید. این احتمال وجود دارد که فشارخون شما به حالت عادی برگردد، ولی خیلی به ندرت این اتفاق رخ می‌دهد. داروها و تغییراتی که در سبک زندگی به وجود می‌آورید باید ادامه‌دار باشند تا بتوانید همیشه فشارخون‌تان را ثابت نگه دارید. این روش‌های درمانی همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته‌ مغزی را نیز کاهش می‌دهند.

در انتها نیز بهتر است که چندین داروی طبیعی کاهش فشارخون را که به توصیه پزشکان از بهترین مواد غذایی برای کنترل فشارخون است را معرفی کنیم.

1. زالزالک: زالزالک، انقباض عضله قلب را افزایش داده و عروق کرونر را گشاد می کند.
2. زیرفون: فشارخون را کاهش داده و اغلب تجویز آن همراه با دوز پایین تر داروهای ضد فشارخون، اگر درجه‌ی فشارخون بالا متوسط باشد، موثر خواهد بود.
3. بومادران: با اتساع عروق خونی محیطی می‌تواند فشارخون را کاهش دهد.
4. زیره سیاه: مطالعات نشان می‌دهند که استفاده‌ی روزانه از عصاره‌ی زیره‌ی سیاه به مدت دو ماه می‌تواند در بیمارانی که فشارخون بالا دارند اثر کاهندگی داشته باشد.
5. کرفس: مطالعات ثابت کرده‌اند که کرفس می‌تواند درمانی ایمن و موثر برای فشارخون بالا باشد، و آب کرفس هم می‌تواند همین اثرات را بر سطح فشارخون داشته باشد زیرا یک ادرارآور طبیعی است.
6. دارچین: مطالعات نشان می‌دهد که مصرف دارچین، کاهش کوتاه مدت اما قابل توجهی در فشارخون سیستولی و دیاستولی ایجاد می‌کند و به شدت برای دیابت توصیه می‌شود.